গৰুগাড়ীত উঠাৰ আনন্দ আৰু কিছু আনুষংগিক...

(গল্প নহয়, সত্য)

‘হৈ... কৌন? ভাগো...’

ফুল ল’ড লৈ অহা গৰুগাড়ীখনৰ ফ্ৰেমটোৰ পিছফালে ওলাই থকা গোটা বাঁহৰ টুকুৰা দুটাত বহিবলৈ চেষ্টা কৰোঁ আমি৷ লগে লগে গাৰোৱানজনে এছাৰিডাল দাঙি এনেকৈ চিঞৰি উঠে৷ খৰিবোৰৰ ফাঁকেৰে পিছফালে লক্ষ্য কৰে৷ আমি তেতিয়া চুপ হৈ দিওঁ৷ একো কথা নকওঁ৷ কেৱল দেহা লুকুৱাই মেকুৰী খোজেৰে পিছে পিছে গতি কৰি থাকোঁ৷ খৰিজাপৰ মাজেদি আমিও তেওঁলৈ জুমি চাওঁ৷ চান্স পালেই আকৌ বহোঁগৈ৷

‘হৈ... নেহী চুনাহে ক্যা? গাড়ী ওলাৰ হ’ যায়েগা... ভাগো, ভাগো৷…’

কথাৰ লগে লগে বিহাৰী চালকজনে আকৌ আমাৰ ফালে পোন্দোৱাকৈ চায়৷ কেতিয়াবা থিয় হৈও লয়৷ আমিও ঘপকৈ আঁতৰি যোৱা ভকত নহওঁ৷ ৰৈ দিয়াযেন দেখুৱাওঁ৷ কিন্তু পুনৰ সেই একেই প্ৰচেষ্টা৷ উপদ্ৰৱত অতিষ্ঠ হৈ কেতিয়াবা গাৰোৱানজন নামি আহে৷ এছাৰি টোঁৱাই আমাৰ ফালে চোঁচা লয়৷ আমি পলাই পত্ৰং দিওঁ৷ আমাক আঁতৰাই পঠিয়াই তেওঁ গাড়ীখন লাহে লাহে আগুৱাই নি থাকে৷ পিছফালে থাকি গতিত গতি মিলাই খোজ কাঢ়ি যায়৷ আমালৈ তেওঁৰ খুব খং উঠে৷ আমিও সেইখনলৈ আশা এৰি দি আন এখনত ধৰোঁ৷ নিৰাপদ দূৰত্বলৈ গৈ তেওঁ আকৌ নিজৰ চিটত বহি লয়৷ ভাবে কিজানি, এই শনিপাতকেইটাৰ পৰা উপায় নাই৷ পি.ডব্লিউ.ডি. কল’নী পালেই চাগৈ সদায় মনে মনে একেটা দুশ্চিন্তাই হয়৷ বোধ হয় ভগৱানকো খাটে, পাৰ কৰা প্ৰভু...

চলন্ত গৰুগাড়ীত তেনেকৈ দুলি দুলি গৈ থকাৰ মজাই বেলেগ৷ যাৰ অভিজ্ঞতা আছে তেওঁ ভালকৈ বুজিব৷ টোপনিয়ে আহি যায়, নহয়নে? বেছি দূৰলৈকে গ’লে অৱশ্যে টিকা বিষায়৷ গোটা বাঁহডালৰ ওপৰত বহি বহি যাব লাগেযে৷ তেনেকৈ অলপ দূৰ যাত্ৰা কৰাৰ পিছত খোজ কাঢ়ি আগৰ ঠাইলৈ ঘূৰি আহোঁ৷ কোনে কিমান দূৰত্বলৈ যাব পাৰিলে সেই লৈ প্ৰতিযোগিতাসুৰীয়া কথোপকথন চলে অলপ সময়, লগৰবোৰৰ মাজত৷ বেছি দূৰ যোৱাকেইটা হয় মতা, বাকীবোৰ মাইকী!

আমাৰ ঘৰৰ আগেৰে নিতৌ পঁচিশখনমান গৰুগাড়ী অহা-যোৱা কৰে৷ এয়া তেতিয়া নিজে গন্তি কৰি পোৱা সংখ্যা৷ এতিয়াও ফটফটীয়াকৈ মনত আছে৷ গৰুগাড়ীবোৰৰ গন্তব্যস্থল দহ-বাৰ কিল’মিটাৰমান আগলৈ৷ বছৰ আগ বঢ়াৰ লগে লগে সিহঁত আৰু আগলৈ, আৰু ভিতৰলৈ যোৱা হ’ল৷ উদ্দেশ্য জংঘলৰ পৰা খৰি কঢ়িয়াই অনা৷ পূৰ্বতে বন্দোবস্ত কৰি থোৱা চহৰৰ হোটেলত যোগান দিয়া৷ বাটত কোনোবাই কিনিব খুজিলেও নিৰ্দিষ্ট দামত বিক্রী কৰা৷ 

সেই দিনত ঘৰে ঘৰে চৌকা আছিল আৰু ৰন্ধন কাৰ্যত মূলতঃ খৰিয়েই ব্যৱহৃত হৈছিল৷ আমাৰ ঘৰতো গৰুগাড়ীৰ পৰা খৰি কিনা হৈছিল৷ দিনবোৰ ছবিৰ দৰে মনত ভাহে৷ এগাড়ী খৰিৰ দাম তেতিয়া বিশ টকা৷ এগাড়ী শেষ হ’লে আকৌ এগাড়ী৷ ঘৰত জুই ধৰিবলৈ সেই খৰিবোৰ আমি কুঠাৰেৰে প্ৰায়ে ফালিবলগীয়া হৈছিল৷ দুচটাৰ ওপৰত আকৌ দুচটা যোগ চিনটোৰ দৰে ক্রমায়ে ওখকৈ জাপি ৰ’দাওঁ৷ বৰষুণ দিয়াযেন কৰিলে খৰি থোৱা চালিৰ তলত সুমুৱাওঁ৷ জাপি থোৱা খৰিৰ ফাঁকত প্ৰায়ে সৰু-বৰ সাপ ওলায়৷ জুই ধৰিবৰ বাবে খৰিকেইডাল আনিবলৈ যোৱা মাহঁতে সেয়ে সাৱধান হ’ব লাগে৷

বজাৰৰ একাষে ডিফু ৰে’ল ষ্টেচনৰ সমীপত গাৰোৱানবিলাকৰ বস্তি বা থকা ঠাই আছিল৷ গাৰোৱান পট্টি বুলি জনাজাত সেই এলেকাটো আজিও আছে৷ এতিয়া পিছে গাৰোৱানো নাই, গৰুগাড়ীও এখনোৱেই দেখিবলৈ নাই৷ অৱশ্যে কোনো কোনো অঞ্চলক বাদ দি আগৰ দৰে এতিয়া খৰিৰ ব্যৱহাৰো নাই৷ বনাঞ্চল সংকুচিত হ’লত ব্যৱস্থাবোৰ সলনি হৈ পৰিল৷

চকুৰ সন্মুখত কেতিয়াবা দেখোঁ, গৰুহাল দৌৰিছে৷ পাহাৰীয়া এঢলীয়াত খৰকৈ নামি গৈ থকা গাড়ীখন নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ বাবে গাৰোৱানে গৰুহালক উদ্দেশ্য কৰি নিজৰ ভাষাতে খুব আটাহ পাৰিছে৷ এনে অঘটন নহওক বুলি সেয়ে কোনো কোনোজনে ডাউনত যাবলগীয়া হ’লে আগতীয়াকৈ পিছফালৰ চকাত ব্ৰেক লগই দিয়ে৷ গৰুগাড়ীৰ ব্ৰেক চিষ্টেম! ব্যৱস্থাটো আমি গভীৰভাৱে চাওঁ৷ বিপৰীতে আকৌ, আপ উঠি আহোঁতে গৰুৰ মুখৰ পৰা ফেন বাহিৰ হোৱাও দেখোঁ৷ গৰুহালৰ কোনোবাটোৱে ঘপকৈ ৰৈ দিয়ে৷ বেচেৰাই আৰু টানিব নোৱাৰেগৈ৷ গাৰোৱানো কম নহয়৷ পাষাণ হৃদয়ৰ গাৰোৱানে খঙতে প্ৰচণ্ড কোব শোধায় সেইটোক৷ মাৰৰ চোটত কেতিয়াবা কোনোবাটো গৰুৱে লেবেজান হৈ বহি দিয়ে৷ ঠাইতে মল-মূত্ৰও ত্যাগ কৰে৷ বিলৈখন চাবলগীয়া হয়৷ আমিও দৌৰি-ঢাপৰি জুম বান্ধোগৈ তেতিয়া৷

মাঘ বিহুৰ সময়ত জংঘলৰ পৰা দুডালকৈ শুকান খৰি আনি দিবলৈ আমি ল’ৰাবোৰে প্ৰত্যেকখন গৰুগাড়ীৰে পাইলটক (?) অনুৰোধ জনাওঁ৷ তেওঁলোকেও ঘূৰি আহোঁতে সেইমতে গাড়ীখনৰ তলত থকা খাপত ভৰাই সেয়া আনে৷ নিৰ্দিষ্ট স্থানত পেলায়হি৷ বাঘৰ আগতেল খোৱা কেইটামানে পিছে সৰু, কেঁচা, পঁচা আদি কাৰণৰ ওপৰত কাৰণ দৰ্শাই সেই দুডাল নাকচ কৰে৷ গাড়ীখনৰ পৰা টানি টানি মস্ত মস্ত কেইডালমান জোৰ-জবস্তি বাহিৰ কৰিব ধৰে৷ বান্ধ সুলকি যোৱাৰ আশংকাত গাৰোৱানে অনেক কাকূতি-মিনতি কৰে যদিও সিহঁতে সমূলি নুশুনে৷ উপায় নাই, লুঙিখন নকৈ কোঁচাই লৈ পুনৰবাৰ খৰিখিনি জপা-বন্ধাত লাগি যায় গাৰোৱানজন৷ খৰি গুচি যায় ভোজৰ থলীলৈ৷ বীৰকেইজন ব্যস্ত হৈ পৰে পিছৰখন গৰুগাড়ীত হামলা দিয়াত৷

গাৰোৱানবোৰে সাধাৰণতে পুৱা বেলিকা শাৰী পাতি গন্তব্যস্থল অভিমুখে গাড়ী এৰে৷ কোনো কোনোক আগদিনা বিয়লিতে যোৱাও দেখোঁ৷ সন্ধিয়া লাগিলে লালটেন একোটাহঁত ওলোমাই লয়৷ খালী গাড়ী লৈ সিহঁতবোৰ আহি থাকে৷ সময়-সুযোগ মিলিলেই আমি গৰুগাড়ীত উঠাৰ মন মেলোঁ৷ কোনোজন গাৰোৱানে একো নকৈ উঠিবলৈ দিয়ে৷ তেনেকুৱা পালে কেইবাটায়ো মিলি বগাই গৈ গাৰোৱানৰ পিছতে বস্তাত লেপেটি কাঢ়ি বহোঁ৷ বাৰেবিংকৰা কথাৰ মহলা মাৰি, গান-চান গাই হালি-জালি গৈ থাকোঁ৷ স্পীড কমাযেন পালে চালকে গৰুৰ নেগুৰডালত ধৰি পকায়৷ এছাৰিৰ আগটোৰে সিহঁতহালক খোঁচ মাৰে৷ মাজে মাজে দুই-একোব লগায়ো৷ আমি অনেক দূৰ পাওঁগৈ৷ ঘৰত গালি খোৱাৰ দুশ্চিন্তাত ঘূৰি আহি পোৱাৰ সময়লৈ লক্ষ্য ৰাখি হিচাপতকৈ বেছি দূৰত্বলৈ নাযাওঁগৈ৷ কাল্পনিক লক্ষ্ণণৰেখাডাল পালেই জাঁপ মাৰি নামি দিওঁ৷ হাঁহি-ধেমালিৰে সবান্ধৱে খোজেৰে আকৌ উভতি আহোঁ, ডিঙিত ধৰাধৰিকৈ৷

গৰুগাড়ী টনা গৰুবিলাকৰ ডিঙিত সেই সময়ত গাৰোৱানে পিন্ধোৱা টিলিঙাৰ টিলিং-টালাং আৱাজটোহঁত এতিয়াও মোৰ কাণত বাজে!