দম, উদ্যম ইত্যাদি...

(গল্প নহয়, সত্য)

কিতাপৰ কামত একান্তভাৱে জড়িত থকাৰ সূত্ৰে বিভিন্নজন ব্যক্তিৰ সৃষ্টিৰ উপৰি জীৱনচৰিত আংশিকেই হওক, পূৰ্ণাংগভাৱেই হওক, অধ্যয়নৰ সুযোগ মই হাততে পাওঁ৷ সেই মানুহ বিখ্যাত নহ’ব পাৰে বা জনপ্ৰিয়ও নহ’ব পাৰে, কিন্তু তেওঁলোকৰ জীৱন সম্পৰ্কীয় সত্য তথ্যবোৰত নিমগ্ন থাকি মনুষ্য জীৱনৰ সৰু-বৰ আৰু বিচিত্ৰ ৰূপ-বাক-চিত্তৰ দৰ্শন মই লাভ কৰোঁ৷ মোৰ বাবে সেইটো সৌভাগ্য আৰু আনন্দৰ বিষয়৷

সম্প্ৰতি প্ৰস্তুতিৰ তুংগত থকা বৃহৎ কলেৱৰৰ কিতাপ এখনৰ আলোচ্য মানুহজন হৈছে ছামছিং হাঞ্চে৷ নামটো বহুতে হয়তো শুনিছে, বহুতে হয়তো শুনা নাই৷ প্ৰয়াত হাঞ্চেদা একেধাৰে বহু কিবাকিবি আছিল৷ নিজৰ ৰচনাত এজনে নিৰ্দ্বিধাই কৈছে, 'ছামছিং হাঞ্চে ৰত্নাকৰৰ পৰা বাল্মীকি হৈছিল'৷ সবিস্তাৰে লিখা ৰত্নাকৰী কাৰ্যকলাপৰ লগতে সৃষ্টিৰাজিৰ বৰ্ণনা পঢ়ি কথাটোত ময়ো পতিয়ন গৈছোঁ৷ আনহাতে, মই বিশ্বাস কৰোঁ, অসম সাহিত্য সভাৰ তিনিচুকীয়া অধিৱেশনত পৰৱৰ্তী অধিৱেশনখন ডিফুলৈ আমন্ত্ৰণ জনোৱা, পিছত চৰকাৰী অসহযোগিতা সত্ত্বেও ৰাইজৰ পূৰ্ণ সমৰ্থন আৰু সহযোগিতাত সভাৰ ৪৯ সংখ্যক অধিৱেশন ডিফুৰ ৰাংছিনা নগৰত ১৯৮২চনত সুকলমে আৰু স্মৰণীয় ৰূপত অনুষ্ঠিত কৰিব পৰাৰ বাবে যিজন মানুহৰ নাম এক নম্বৰত থ'ব লাগিব, সেইজন হৈছে ছামছিং হাঞ্চে৷ ‘ভাইটি ছামছিঙৰ হে’ হাঈমু কাহিনী...’ বুলি ভূপেনদাই সেই সময়তে সাহিত্য সভাৰ মঞ্চত গাইছিল, ‘ডিফু হ’ল তোমাৰে নাম হওক মংগল তোমাৰ’ গীতত৷ সেয়া এক বিৰল স্বীকৃতি, এক বিৰল মৰ্যাদা৷

এইটো কথা অকপটে ক’বই লাগিব যে দুৰ্দান্ত পুৰুষ আছিল ছামছিং হাঞ্চে৷ তেওঁৰ দেউতাকে হেনো আনৰ আগত এইবুলি কৈছিল... ‘হি-ঈ কাপাংৰেং ছুংত্ৰুং ছিতা চেনাং মুচত’৷ অৰ্থাৎ, অসুৰক পোহ মনোৱাটো টান কাম কিন্তু ফলাফল সোনকালে পোৱা যায়৷ নিজৰ নিজৰ লেখাত বহুতে বহুত ধৰণে কৈছে এই মানুহজনৰ কথা-কাণ্ডবোৰৰ সন্দৰ্ভত৷ এনে এটা ঘটনাবহুল জীৱনক উপলক্ষ্য কৰি, সম্পাদকৰ দ্বাৰা নিৰ্বাচিত বিভিন্নজন লেখকৰ কাপেৰে নিগৰি অহা স্মৃতিচাৰণ আৰু বৰ্ণনা-বিশ্লেষণৰ মাজত সোমাই আছোঁ এইকেইদিন৷ বিষয় ছামছিং হাঞ্চে৷

এতিয়ালৈকে যিখিনি পাইছোঁ, কম শব্দত ক’বলৈ হ’লে, হাঞ্চেদাৰ গাত দুটা বস্তু বিশেষভাৱে আৰু অতি শক্তিশালী ৰূপত আছিল বুলি মোৰ ধাৰণা হৈছে৷ সেয়া হৈছে তেওঁৰ দম আৰু উদ্যম৷ দমৰ বাবে মানুহে তেওঁক সমীহ কৰি চলিছিল, ফাঁকি মাৰিবলৈ ভয় খাইছিল, অলপধতুৱা আৰু সোপাঢিলা চৰিত্ৰৰ মানুহে হাঞ্চেদাৰ কাষ চাপিবলৈ বাৰম্বাৰ চিন্তা কৰিবলগীয়া হৈছিল৷ আনহাতে, উদ্যমৰ বাবেই তেওঁ মানুহৰ পৰা অকুণ্ঠ সহযোগিতা লভিছিল, ফলত বৃহৎ উদ্দেশ্য সাধন কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ এই দুটা ৰূপৰ গৰাকীজন দৰাচলতে সিংহপুৰুষ৷ কোনেও কোৱা নাই যদিও প্ৰয়াত হাঞ্চেদাক মোৰ ‘সিংহপুৰুষ’ বুলিবৰ মনে মনে ইচ্ছা যায়৷ উভয়ৰে প্ৰকাশ কাৰ্যতঃ মই দেখা পাইছিলোঁ৷


'কপৌ চৰাইৰ দৰে কলিজা লৈ মানুহে জন্ম ল'ব নালাগে৷ মানুহে জন্ম ল'ব লাগে বাঘ বা সিংহৰ দৰে কলিজা লৈ৷' এইষাৰ বাক্য এনে এখন মুখৰ পৰা নিৰ্গত হৈছিল, কথাৰ লগে লগে যাৰ কামতো তাৰ পূৰ্ণ প্ৰতিফলন দেখা গৈছিল, সেইজন সিংহপুৰুষ নহৈ কি? সেই মানুহজনৰ সাহস-মৰসাহসৰ জ্বলন্ত প্ৰমাণ দাঙি ধৰা অনেকজন সুধীৰ বৰ্ণনা পঢ়ি-লিখি-বুজি আকৌ এবাৰ ভাবিছোঁ, সিংহবিক্ৰমী এই পুৰুষজন বৰ সোনকালে গ'লগৈ৷

আশা কৰোঁ প্ৰস্তাৱিত কিতাপখনে মানুহক দম আৰু উদ্যমৰ প্ৰয়োজনীয়তা আৰু কাৰ্যকাৰিতাৰ বিষয়ে শিকাব৷