২৩. স্বপ্নৰ দৰে…

কিমান পুৰণি এই ঝুক’ ভেলী? জানিব পৰা মতে উপত্যকাটোৰ বয়স ২ৰ পৰা ৪ মিলিয়ন বছৰ৷ কেতিয়া আৰু কেনেকৈ আৱিষ্কাৰ হ’ল, কোনে আৱিষ্কাৰ কৰিলে আমি আগেয়ে ক’তো নেদেখা বিধৰ, আচৰিত উপৰিভাগৰ এই ঠাইটুকুৰা? দেখনীয়াৰ সেই খলাবমাবোৰ কেনেকৈনো হ’ল? গুহাবোৰ কেনেকৈ হ'ল? প্ৰকৃতিৰ কোনটো কাৰণৰ বাবে এইবোৰ আজি আমি চাবলৈ পাইছোঁ?

বিশাল উপত্যকাটোলৈ একেৰাহে মন কৰি কোনোবাজনে ভাবে আৰু ভাব প্ৰকাশ কৰে এনেকৈ... 'a big golf course that has been made uneven by some celestial earthquakes leaving aside the ominous ring to it.' কিন্তু সেইটো সঠিক নহয়৷ এয়া কোনো আগ্নেয়গিৰি উদ্গীৰণৰ ফল নহয়৷ ভূকম্পনৰ ফলশ্ৰুতিও নহয়৷ এয়া সম্পূৰ্ণ প্ৰকৃতিগত৷ জানিব পৰা মতে, 'The valley is neither a volcanic crater nor caldera or meteorite impact, as some trekkers tend to believe about. It is but a simple geosynclinal valley with differential rocks weathering and erosion.' প্ৰকৃতি, Mother nature ইয়াৰ স্ৰজনকৰ্তা৷ দ্বিতীয় কোনো নহয়৷

ঝুক’ শব্দটোৰ অৰ্থ বিচাৰলৈ মন কৰিলে কেইবা ধৰণৰো উল্লেখ পোৱা যায়৷ শব্দটোৱে ঠাণ্ডা, ভয় আদি বিভিন্ন অৰ্থ কৰে বুলি বিভিন্নজনে কয়৷ উপত্যকাটোৰ বুকুৰে বৈ গৈছে স্ফটিকসলিলা ঝুক’ জুৰি৷ পানী অতিপাত চেঁচা৷ ফট্‌ফটীয়া, বিশুদ্ধ আৰু প্ৰদূষণমুক্ত৷ এই পানী ৰোগনাশক গুণসম্পন্ন হেনো৷ শৰীৰত বিশুদ্ধতা আনিবলৈ জুৰিটোৰ পানী পোনে পোনে পি খাব পাৰি৷ বৰফৰ চেঁচা পানী বা শীতল জল বুজোৱা আংগামী শব্দৰ পৰা ঝুক’ ভেলী নামটো আহিছে বুলিয়ে সাধাৰণতে ভবা হয় যদিও উক্ত ধাৰণাও বোলে অশুদ্ধ৷ ‘A common misconception is that Dzükou derives its meaning from the Angami word which translates to Cold Water referring to the ice cold stream that flows through the valley.’ এই প্ৰসংগত এনেদৰে পঢ়িবলৈ পাইছিলোঁ৷ ইফালে, নাগালেণ্ড-মণিপুৰৰ মাজৰ সীমা সমস্যা সংক্ৰান্তীয় বেপাৰত Southern Angami Public Organisationৰ ফালৰ পৰা জোৰ দি কোৱা হৈছে যে the word Dzükou was derived from southern Angami. 

ঝুক' ভেলীক লৈ কিছুমান পৌৰাণিক উপাখ্যান বা কল্প-কাহিনীও নথকা নহয়৷ ইয়াৰ পৃষ্ঠপটত নাগালেণ্ডৰ আংগামী জনগোষ্ঠীটোৰ নাম লোৱা হয়৷ অতীতৰ লোক-কাহিনী এটাৰ মতে আংগামীৰ পূৰ্বপুৰুষসকলে যেতিয়া গাঁও সংস্থাপনৰ অৰ্থে এখন উপযোগী ঠাইৰ সন্ধান চলাইছিল তেতিয়া এজন হিতৈষী যুৱকক ঠাইডোখৰ চাবৰ বাবে পাচিছিল৷ যুৱকজন এই উপত্যকাটো পালেহি৷ তেওঁ খুব ঠাণ্ডা অনুভৱ কৰিলে৷ কোনো কালে জনবসতি নথকা, কোনো খাদ্য-শস্য নগজা, আনকি কাষৰে-পাজৰে কোনো গছ-গছনি আদিও নথকাত ঠাইডোখৰক কোৱা হ'ল Phephu৷ ইয়ে পাছলৈ সলনি হৈ Dzükou নাম পালে৷ আনহাতে, এঠাইত আছে… ‘The word Dzükou is originally derived from the Viswema dialect of the Angamis which means Soulless and Dull referring to when some ancestors of Viswema who moved out to establish a new village in Dzükou, due to the unfavorable weather conditions they were unable to harvest crops which led them to say that the valley is very beautiful but is dull and soulless.’

ধুনীয়া কিন্তু ওমা-গোমা আৰু নিষ্প্ৰাণ উপত্যকাটোৰ সৈতে ভিশ্বেমাৰ আংগামীসকলৰ পুৰণা প্ৰজন্ম বিজড়িত হৈ আছে৷ আমাৰ প’ৰ্টাৰ হিচাপে উক্ত গাঁওখনৰ পৰা অহা জেমছ, বেনিমহঁতৰ আজোককাকহঁতে হেনো উপত্যকাটোত খেতি কৰাৰ বাবে খুব চেষ্টা চলাইছিল৷ কিন্তু এডালো ধানগছ গজাব নোৱাৰিলে৷ তেতিয়াই তেওঁলোকৰ মনত সংশয় উপজিল৷ তেওঁলোকে বিশ্বাস কৰিবলৈ ল'লে যে তেওঁলোকৰ কাৰ্যত অদৃশ্য শক্তি সুখী হোৱা নাই৷ তেওঁলোকে ইয়াত খেতি কৰাটো বাদ দিলে৷ উপত্যকাটো আজিৰ তাৰিখ পৰ্যন্ত এনেকৈয়ে পৰিত্যক্ত হৈ ৰ'ল৷ সেয়া আমিও দেখিলোঁ৷ জনবসতি নাই ইয়াত৷ ঘৰ বুলিবলৈ কেৱল চৰকাৰী বিভাগৰ ফালৰ পৰা সাজি ৰখা ৰে’ষ্ট হাউচ, গে’ষ্ট হাউচ নামৰ ঘৰকেইটাই৷ সৌন্দৰ্যই হ’লে স্থানটিত পদাৰ্পণ কৰা যিকোনোজনৰে মন-প্ৰাণ হৰি নিব প্ৰথম দৰ্শনতে৷

নগাসকলে বিশ্বাস কৰে যে ভাগ্য ভাল থাকিলে জানুৱাৰী মাহত ঝুক’ উপত্যকাত বৰফ চাবলৈ পোৱা যায়৷ সেই সময়ত উষ্ণতা শূন্য ডিগ্ৰীলৈ নামে৷ তেতিয়া ঝুক’ জুৰিটোৰ পানীৰ ওপৰত থিয় দিব পৰা যায়৷ শিলেৰে মৰিয়াই ভাঙিবলগীয়া হয় চামনি হৈ পৰা জুৰিৰ পানী৷ খোৱা পানী বটলৰ ভিতৰতে গোট মাৰে৷ মেগী সিজাবলৈ দৰকাৰ হয় দুঘণ্টামান সময়ৰ৷ আপেল এটা যদি নিশা বাহিৰত থৈ দিয়া যায়, পুৱালৈ সি হৈ পৰে শিলগুটিৰ দৰে কঠিন৷ এইবোৰ আনে পোৱা আৰু অভিজ্ঞতাৰ ভিত্তিত কোৱা কথা৷ এটাও কিন্তু মিছা নহয়৷ উপত্যকাটো ইমানেই ঠাণ্ডা হয়গৈ যে ইয়ালৈ অহা দৰ্শনাৰ্থীসকলে জাৰত পেঁপুৱা লাগে৷ সেয়েহে এপ্ৰিলৰ পৰা ছেপ্টেম্বৰ মাহৰ ভিতৰতে ইয়ালৈ আহিব লাগে৷ আহিব বিচৰা সৰহ লোকৰ আগমনো এইটো ব্যৱধানতে ঘটে৷ আমি বৰষুণৰ দিনত আহিছোঁ৷ ঝুক' ভেলীত বাৰ্ষিক বৰষুণৰ পৰিমাণ ২০০০-২৫০০ মিলিমিটাৰ৷

ঝুক’ ভেলীৰ মাটিৰ বৰণ ক’লা৷ হিউমাচ প্ৰচুৰ৷ জলবায়ু উষ্ণ চেঁচা প্ৰকৃতিৰ৷ উপ-আল্পীয় উদ্ভিদ, বনাঞ্চল দেখা যায় যদিও চাপৰ প্ৰজাতিৰ বাঁহবিধৰ ভূমিকা আগ্ৰাসী৷ বনজুয়ে ধ্বংস কৰি যোৱা পৰ্বতৰ ঢালবোৰ এইবিধ উদ্ভিদে আৱৰি পেলাইছে৷ সেউজীয়া ৰহণ ছটিয়াই থকা এইজাত বাঁহৰ প্ৰকোপত অন্য উদ্ভিদ সহজে গজিব নোৱাৰে৷ বনৰীয়া ফুল ফুলা চুটি-চাপৰ গছবোৰ আছে যদিও লাহে লাহে বাঁহে মষিমূৰ কৰি আহিছে৷ সুন্দৰ উপত্যকাটোৰ পিছফালেও হেনো এখন গোপন বনাঞ্চল আছে৷ উক্ত বনাঞ্চলত সৰ্বতোপ্ৰকাৰৰ জীৱ-জন্তুৱে বাস কৰে৷ নিকটৱৰ্তী আৱাসীসকলে এই কথা জানে আৰু খুব সংগোপনে ৰাখে৷ কিয়নো জনাজনি হ'লেই কোনোবাই চিকাৰ বিচাৰি জন্তুবোৰ নিধন কৰি পেলাব পাৰে বুলি তেওঁলোকে ভাবে৷ বিস্তৃত এলেকাটোত বগা হাতী ঘূৰি ফুৰে বুলিও কোৱা হয়৷ খুব কমসংখ্যক লোকেহে হেনো ইয়াক প্ৰত্যক্ষ কৰিছে৷

প্ৰসংগক্ৰমে উল্লেখনীয়, আগৰ দিনত আংগামী লোকসকলে বিশ্বাস কৰিছিল যে মৃত্যুৰ পাছত মৃতকৰ আত্মাবিলাকে Mount Isüৰ পৰা বৈ অহা Kezol নৈৰ পাৰে পাৰে আত্মাৰ দেশলৈ যাত্ৰা কৰে৷ নৈখনৰ পানীৰ বৰণ গোমা, পৰিষ্কাৰ আৰু ঠাণ্ডা৷ আচলতে Kezo Lৰ অৰ্থ Dark River, গোমা নদী৷ ঘন অৰণ্যৰ মাজেৰে দুৰ্গমতা আৰু ভয়ংকৰ বন্যপ্ৰাণীৰ উপৰি আত্মাৰ প্ৰত্যাহ্বান নেওচি কমসংখ্যক মানুহেহে সাহসেৰে এই নৈৰ কাষলৈ যাবলৈ সক্ষম হয় বুলি ভবা হয়৷ আমি উঠি অহা ভিশ্বেমাৰ পশ্চিমে ঝুক’ ভেলীৰ অৱস্থান৷ Kezol নৈ ভিশ্বেমা আৰু খুঝামা ভিলেজৰ সীমা৷ বিশাল উপত্যকাটোত থকা জান-জুৰিসমূহে জল নিষ্কাষণ ব্যৱস্থাটো বৰ্তাই ৰাখিছে৷ সেইবোৰেৰে বৈ অহা পানীভাগ মূল জুৰি ঝুক’ত মিলিত হয়৷ অকাই-পকাই আগ বঢ়া জুৰিটো পশ্চিম নাগালেণ্ডৰ পেৰেন জিলাৰে ওলাই অসমৰ সমতল পায়ছেগৈ৷

মাও, টাংখুল, কাবুই আদি হৈছে মণিপুৰ ৰাজ্যত বাস কৰা নগা জনগোষ্ঠী৷ মাও কিম্বদন্তীয়ে কয়, যেতিয়া প্ৰেমিক-প্ৰেমিকা ঝুক' উপত্যকালৈ আহে তেতিয়া নিশাটো দিনৰ দৰে হৈ পৰে, জোনে সূৰ্যৰ দৰে পোহৰ দিবলৈ ধৰে৷ মাও শব্দ ঝুক'ৰ এটা অৰ্থ হৈছে স্বপ্নৰ সদৃশ বা স্বপ্নৰ দৰে৷ উপত্যকাটোৰ মনোমোহা, স্বপ্নময় সৌন্দৰ্যৰ পৰাই এই শব্দটো আহিছে চাগৈ৷ পুষ্প উপত্যকাৰ সৌন্দৰ্যৰ আৱৰণত নিৰাপদ অনুভৱ কৰা যুগলবন্দীয়েও যেন মুক্তমনে ভৱিষ্যতৰ সুন্দৰ স্বপ্ন ৰচনাত মগন হয়!  প্ৰমাণ স্বৰূপে একেখনি কম্বলকে মেৰিয়াই উম লৈ বহি এখন অজান ৰোমাঞ্চকৰ জগতলৈ একদৃষ্টিৰে চাই থকা প্ৰণয়ী এহালক বিয়লি বেলাত মই লক্ষ্য কৰিছিলোঁ৷ ইয়ালৈ অহাটো কষ্টকৰ হ’ব পাৰে, ঠাইটুকুৰা কিন্তু সমানেই ৰোমাঞ্চকৰ, শিহৰণকাৰী আৰু অতি ৰোমাণ্টিক৷