দিন ছয়  ৷৷ ৫.১১.২০১৫

৫. নদী-সংগীতৰ তালে তালে

নৈৰ পাৰে পাৰে গতি কৰি থাকোঁতে বিহুনাম এফাকি মনত পৰিছে…

‘সোৱণশিৰি নদীখন   ভেটিলে ঐ সোণাই ধন

লোহাৰে ঐ শলখা মাৰি,

তোমাকে আমাকে   ভেটিলে ঐ সমাজে

দুটি দেহা দুফালে কৰি৷’

সোৱণশিৰিক লৈ সেয়া অসমীয়া মানুহে গোৱা বিহুনাম৷ সেইখন সোৱণশিৰিৰে নিজ বুকুৰে ওলোৱা, কেতিয়াও নুশুনা নদী-সংগীতৰ তালে তালে এতিয়া অকলে অকলে খোজ দি আছোঁ দুশাৰী পৰ্বতৰ মাজৰ কুমাৰী সুবাস দেহে-মনে আঁকোৱালি লৈ৷ পৰ্বতৰ বক্ষত দলৰ লগ এৰাৰ পাছৰে পৰাই তেনেকৈ আগুৱাই গুচি আহোঁতে গভীৰ অৰণ্যই ভয় খুৱালেও ক্ষতিকাৰক বাধা হ’লে ক’তো এটাও নাপালোঁ৷ তেনেকৈয়ে সুগভীৰ গিৰিখাদ আৰু খলা-বমাবোৰ অতিক্রম কৰিলোঁ এককভাৱে৷ শেষত নৈও অতিক্রম কৰিলোঁ৷ সেই সাহসেৰেই মৰসাহসী হৈ এতিয়াও, একো বিঘিনি নহয় বুলি দৃঢ়চিত্তে সোঁপাৰেৰে আহি আছোঁ৷ বাঁওহাতে নীলা-সেউজীয়া সোৱণশিৰিখন৷ ইলেকট্ৰিফায়িং কাৰেণ্টেৰে সমৃদ্ধ নৈখনক কোনো কোনো অংশত ন-বোৱাৰীৰ দৰে গহীন ৰূপত দেখা পাইছোঁ৷ লগত কোনো নথকা অৱস্থাত নদী-সংগীতেই এতিয়া হৈ পৰিছে বাটৰ সুৰীয়া সংগী৷

মনলৈ আহিল জোতাৰ গ্ৰীপৰ কথা৷ বিশ্বাস এতিয়াহে সম্পূৰ্ণ হ’ল যে জোতাৰ গ্ৰীপ মোৰ ঠিক আছে৷ কেনিও অকণমানো পিছল খোৱা নাই, এবাৰো ভৰিৰ সৈতে বিশ্বাসঘাতকতা কৰা নাই জোতাযোৰে৷ বৰুণে সিদিনা নাচ্ছোত বুজাইছিল খোপনিৰ টেকনিকেল ব্যাখ্যা৷ এতিয়া অৱশ্যে তেনেকুৱা অসুবিধাজনক বা চিন্তা কৰিবলগীয়া আৰু একোৱেই নাই৷ আগলৈ চাই যিমান পাৰি বেগাই খোজ দিয়া হওক, মনতে নতুনকৈ ভাবি ল’লোঁ৷ হাবি থাকিলেও ফৰ্মেচন কাটিং হৈ থকাত ৰাস্তাটো মুকলি৷ নৈখনো কিছু দূৰলৈকে পৰিষ্কাৰভাৱে ওলাই আছে৷ অজানা অৰণ্য আৰু পৰ্বতে হেঁচি ধৰা পৰিৱেশটোৰ পৰা এইছোৱা ভাল লগা ধৰণে মুক্ত৷ তাকে দেখি অকলশৰীয়া হোৱাৰ দুঃসাহসটোও আপোনা-আপুনি বাঢ়ি গৈছে৷ জিভাত থকা চকলেটৰ টুকুৰাই ভাবিব নোৱাৰাকৈ শক্তিৰ যোগান ধৰি আহিছে৷ নিজকে এনেকৈ প্ৰকৃতিৰ মাজত হেৰাই যাবলৈ দিয়াত বেলেগ ধৰণৰ মজা বা আত্মতুষ্টি এটা আছে৷ নিজৰ প্ৰাণৰ সৈতে কথা পতাৰ এইবোৰেই সুযোগ৷ তেনেকৈয়ে গৈ আছোঁ৷

এঠাইত ৰাস্তাটোৰ পৰা কিছু উচ্চতালৈ আৰোহণৰত অৱস্থাত এম. কে. মোহনক দেখা পালোঁ৷ যাবৰ দিনা নিকেল আৰু মোক তেওঁ ৰঙা চাহ খুৱাই পঠাইছিল৷ চকুৱে চকুৱে পৰাত হাত দাঙি ইংগিত দিলোঁ৷ নীলা হেলমেটটো খুলি তেওঁ চালে৷ ততালিকে চিনিলে৷ হাঁহি মাৰি সুধিলে, ‘‘ৱাপচ আ গয়া?’’ ৰাস্তা নিৰ্মাণৰ উদ্দেশ্যত ভালেমান দিন ধৰি এই বনাঞ্চলত কৰ্মৰত মিষ্টাৰ মোহন সুদূৰ কেৰালাৰ মানুহ৷ তেওঁৰ লগত থকাজনে টিফিন কেৰিয়াৰত কেম্পৰ পৰা আহি পোৱা দুপৰীয়াৰ আহাৰ ভগোৱাৰ যো-জা চলাইছে৷ আমাৰ বাকীসকল সংগী অহালৈকে তাতে ৰ’বৰ ইচ্ছা এটা হৈছিল৷ কিন্তু পিছ মুহূৰ্ততে সিদ্ধান্ত সলনি কৰি পদচালনা অব্যাহত ৰাখিলোঁ৷ পুনৰবাৰ হাত জোকাৰি আঁতৰি আহিলোঁ মোহনৰ পৰা৷

পিছফালে এৰি থৈ অহা ৰহস্যময় পাহাৰৰ শিখৰবোৰ এটা দুটাকৈ ক্ৰম অনুসাৰে অদৃশ্য হ’বলৈ আৰম্ভ কৰিছে৷ কিমান বিস্ময়যে লুকাই আছে সেই পাহাৰৰ বুকুত, এই অৰণ্যৰ মাজত! আগৰ কেঁকুৰি এটা ঘূৰোঁতে ৰক্‌ ড্ৰিলাৰ চলাই থকা কৰ্মী এজনক পালোঁ৷ ৰিম’ট কণ্ট্ৰল ব্যৱস্থাৰে আঁতৰৰ পৰাই তেওঁ অ’পাৰেট কৰি আছে৷ দুৰন্ত গতিত ঘূৰি আছে ড্ৰিল বিটটো৷ ধোঁৱাময় হৈ পৰিছে উপৰিভাগ৷ বিকটভাৱে শব্দময় হৈ পৰিছে সেইছোৱা৷ অ’ত-ত’ত ইতিমধ্যে কৰি উলিওৱা বিন্ধা কিছুমান৷ পিছত সেইবোৰতে বিস্ফোৰক স্থাপন কৰিব৷ ব্লাষ্টিঙৰ জৰিয়তে শিলাময় পৰ্বতটোৰ একাংশ ফালি পেলোৱা হ’ব৷ ফলস্বৰূপে ৰাস্তাটো বহল হৈ পৰিব৷ ৰজনজনাই যোৱা ভয়ংকৰ বিস্ফোৰণৰ শব্দত হতভম্ব হৈছিলোঁ, একো নুবুজি চক খাই উঠিছিলোঁ, সিদিনা যাওঁতে৷ এতিয়া অকণমান বুজিছোঁ৷ এই কামটোকে এফালৰ পৰা কৰি আহি থকা হৈছে৷ নিৰ্জন স্থানত কৰা এইটো এটা অতিশয় বিপজ্জনক অথচ গুৰুত্বপূৰ্ণ কাম৷ সকলো নিৰ্মাণ কাৰ্যতে হাঁহি আৰু কান্দোন, দুয়োটা দিশ থাকেই অৱশ্যে৷ কোনোবা তৰে, কোনোবা মৰে৷ ঘূৰ্ণীয়মান ড্ৰিল বিট, ক্রাউলাৰ ৰক্‌ ড্ৰিলিং মেছিন আৰু মেছিন অ’পাৰেটৰজনলৈ কিছু সময় একেথিৰে লক্ষ্য কৰি নিজৰ লক্ষ্যত ধাৱমান হ’লোঁ৷

এনজ’ নালাৰ ওপৰৰ সেনাই সাজি থোৱা বেইলী ব্ৰীজখন পালোঁহি৷ টি.চি.চি.ৰ ফালৰপৰা এইখনেই এনেকুৱা প্ৰথম দলং৷ দলঙত পাৰি থোৱা আইৰন শ্বিটত ভৰি পেলোৱাৰ লগে লগে ধম ধম শব্দ ওলাব ধৰিলে৷ পোনে পোনে সন্মুখলৈ গছ-গছনিৰে আবৃত্ত পাহাৰ৷ সোঁহাতলৈ দীঘলীয়াকৈ ইউ টাৰ্ন লৈ ৰাস্তাটো সেইফালেই উঠি গৈছে৷ ওপৰলৈ চাওঁতেই চকামকাকৈ অমৰক দেখা পালোঁ৷ সি তললৈ চাই আছিল৷ কিন্তু কি হ’ল জানো, ক্ষন্তেকতে অন্তৰ্ধান হৈ পৰিল দেখোন! ৰৈ থকা সেই উচ্চ স্থানৰ পৰা চিঞৰ মাৰিলে বা ইংগিত দিলে সঁহাৰি জনাব পৰা গ’লহেঁতেন৷ কিন্তু তেনেকুৱা একো নঘটিল৷ কি হ’ল? কথাটো চিন্তা কৰি চালোঁ৷ অমৰ আৰু প্ৰদীপদা তাৰ মানে সেইটুকুৰা পাইছে৷ সেইখিনিতে শ্বেৰি থাপা মেম’ৰিয়েলৰ অৱস্থিতি৷ নিশ্চয় দুয়ো তাতে জিৰাই আছিল৷ ওপৰৰ পৰা তললৈ চাওঁতে দলঙৰ ওপৰত মোক দেখা পালে৷ মোলৈ নৰৈ খৰধৰকৈ খোজ আৰম্ভ কৰি দিছে৷ তাৰ মানে আগ বাঢ়ি থাকি প্ৰথমেই কেতেনালাত উপস্থিত হোৱাৰ মতলব? ইফালে হাবিৰ মাজত এক লহমাৰ বাবে হ’লেও মইযে তাৰ মুখখন দেখা পালোঁ, অমৰে বোধ হয় গমেই নাপালে৷ মোক দেখা পায়ে সিহঁতে তুৰন্তে প্ৰস্থানহে কৰি দিলে! কথাটো ভাবি হাঁহি উঠি গ’ল৷

ব্ৰীজখন এৰিয়ে টাৰ্নিং এটা৷ পুৰণি হৈছে যদিও ৰাস্তাটো পকা৷ ওপৰলৈ উঠিবলৈ তাতে শ্বৰ্টকাট এটা আছে৷ বৰ থিয়৷ কিছু আগুৱাই আৰু এটা আছে৷ দীঘলীয়া ইউ টাৰ্নটো পৰিত্যাগ কৰি পিছৰ চমু বাটটোৰে ওপৰলৈ উঠি গ’লোঁ৷ দূৰৰ পৰা ঘূৰি অহা পকা ৰাস্তাটো মুখৰ আগতে ওলাল যদিও চকুৰে দেখালৈকে আগলৈ কোনো নাই৷ তাৰ মানে আঁতৰি গ’লেই ইতিমধ্যে! প্ৰথম টাৰ্নিংটোত শ্বেৰি থাপাৰ স্মাৰক৷ সেনাবাহিনীৰ পতাকা উৰি আছে৷ সেইখিনি পালোঁগৈ৷ নাই, তাতো এজনো নাই৷ গুচি গৈছে৷ তাৰ মানে মই ভবাটোৱেই সঁচা৷ প্ৰথমেই গৈ পোৱাৰ মতলব৷ সেয়েহে মোৰ বাবে নৰৈ দুয়ো অদৃশ্য হ’ল৷ বীৰ সৈনিকৰ সমাধিত চেলুট এটা মাৰি ময়ো স্পীড বঢ়াই দিলোঁ৷ আগত জলপ্ৰপাত এটা আছে৷ পানীভাগ ভৰিতে পৰেহি বাবে সাৱধানে একাষৰীয়াকৈ যাব লাগে৷ জলপ্ৰপাতটো পাৰ হোৱাৰ সময়তে দুয়োজন মোৰ দৃষ্টিত ধৰা দিলে৷ ঘূৰি চাই অমৰে প্ৰথমে দেখা পালে মোক৷ সি খবৰটো দিলে যদিও প্ৰদীপদাই ঘূৰিয়ে নাচালে৷ ভবাও নাছিল কিজানি, এনেকৈ পিছফালৰ পৰা কোনোবা প্ৰতিদ্বন্দ্বী হঠাতে আহি ওলাব পাৰে বুলি৷

পাহাৰৰ পাদদেশ স্পৰ্শ কৰি বৈ যোৱা সোৱণশিৰিখন দূৰত, ওপৰৰ পৰা দেখাত প্ৰকাণ্ড অজগৰ এডালৰ দৰে পৰি থকা যেন লাগিছে৷ নীলা-সেউজীয়া বুকুৰে ধাৱমান খৰস্ৰোতা জলৰাশি৷ তেনেকুৱা পৰিৱেশত আমাৰ তিনিওৰে মাজত খোজ কঢ়াৰ অঘোষিত প্ৰতিযোগিতা এখনহে যেন অনুষ্ঠিত হৈছে! হ’লেও মাজে মাজে সুন্দৰ প্ৰাকৃতিক দৃশ্যবোৰৰ ঘপাঘপ ফটো তোলাৰ লোভো এৰিব পৰা নাই৷ কাৰণ দ্বিতীয় সুযোগ নাই৷

কেতেনালাৰ চুটি বেইলী দলংখন পালোঁগৈ৷ বাঁওহাতে গ্ৰেফৰ কেম্প৷ সেইখিনিতে প্ৰদীপদাতকৈ অমৰ পিছ পৰিল৷ সি খৰকৈ যাব পৰা নাই৷ বেগ বঢ়াই মই অমৰক লগ পাই গ’লোঁ৷ কেঁৰাকৈ চাই সি হাঁহিলে৷ বুজি পাই গ’লোঁ, আচলতে উদ্দেশ্য কি৷ প্ৰদীপদা কোবাকুবিকৈ গৈয়ে আছে৷ মাত-কথা নাই৷ পিছলৈও চোৱা নাই৷ অমৰক পিছ পেলাই প্ৰদীপদাৰ পিছতে স্থান ল’লোঁ৷ তিনিওৰে পিঠিত ৰাক্‌চেক্‌৷ হাতত লাখুটি৷ কথা-বাৰ্তা কাৰো নাই৷ ভিতৰি ভিতৰি জোৰদাৰ চেলেঞ্জ এটা চলি আছে৷ ফিনিশ্বিং এ’ন্দ কোনে প্ৰথমে পাব? অনাহূত প্ৰতিদ্বন্দ্বী মই৷ প্ৰতিযোগিতাত ভাগ লৈ বেঙাটোহঁত ময়ো যিমান পাৰোঁ সিমান বহলকৈ মেলি দিছোঁ, চকলেটে ভিতৰৰ পৰা বল যোগাই আছে৷ সেইটো ৰহস্য সিহঁতে অৱশ্যে নাজানে৷

সৌৱা কেতেনালা৷ নাতিদূৰত তানিহঁতৰ চাংঘৰটো৷ সন্মুখত পকী কালভাৰ্টটো৷ সেইখিনিতে প্ৰদীপদাক লগ ধৰি পেলালোঁ৷ ওচৰ পাই একেলগে কালভাৰ্টত উঠোঁতেই প্ৰদীপদা ৰৈ দিলে৷ কালভাৰ্টটোতে তেওঁ বহি পৰিল৷ দীঘল দীঘলকৈ উশাহ টানিব ধৰিলে৷ ভাগৰ নলগাৰ প্ৰশ্নই নুঠে৷ মই নৰ’লোঁ৷ ৰাস্তাৰ পৰা নামি গৈ পোৱা তানিহঁতৰ নঙলাকেইডাল দেই চিধা চাঙৰ খটখটিত ভৰি থ’লোঁগৈ৷ হাতৰ লাখুটিডালো সসন্মানে তাতেই এৰি দিলোঁ৷

৯.০০ বজাত গেলেন চিনিয়াকৰ পৰা ট্ৰেকিং আৰম্ভ কৰি ১২.১৫ বজাত কেতেনালাস্থিত চিনাকি বহা পাই গ’লোঁ৷ কেতিয়াও নেদেখা সেউজৰ এবুকু অনুপম চিত্ৰ স্মৃতিত সামৰি-সুতৰি আনন্দমনে খটখটি বগাব ধৰিলোঁ৷ ভৰ পাই মট্‌মটাই উঠিল চাংঘৰটোৰ বাঁহৰ মজিয়া৷ ভিতৰৰ পৰা বতাহত ভাহি অহা জুহালৰ ধোঁৱাৰ চিনাকি গোন্ধটোও একে সময়তে নাকত লাগিল৷

(পৰৱৰ্তী খণ্ড –চিনাকি বহাত আকৌ এবাৰ)